Việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa ở huyện Duyên Hải thời gian qua đã mang lại thu nhập đáng kể cho người sản xuất, có nhiều mô hình sản xuất hiệu quả để nhân rộng, góp phần đa dạng sản phẩm trong sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa vẫn còn hạn chế; diện tích đất lúa luân canh, xen canh lua – màu, lúa – thủy sản có tăng, nhưng chưa tương xứng với tiềm năng.
Nông dân Duyên Hải đưa cây màu xuống chân ruộng
Huyện Duyên Hải có diện tích đất trồng lúa khoảng 3.380 ha, tập trung tại các xã: Đôn Xuân, Đôn Châu và Ngũ Lạc. Để phát huy lợi thế, tiềm năng, UBND huyện Duyên Hải đã xây dựng và ban hành Kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên đất trồng lúa trên địa bàn huyện, giai đoạn 2016 – 2020. Sau 05 năm triển khai thực hiện, tính đến thời điểm cuối năm 2020, người dân đã thực hiện chuyển đổi 724,5 ha đất trồng lúa kém hiệu quả sang cây trồng, con nuôi khác, đạt 72,45% kế hoạch. Trong đó, chuyển đổi sang trồng các loại rau, màu 498,7 ha; nuôi thủy sản 160,1 ha; trồng cỏ để chăn nuôi bò 65,7 ha. Giá trị sản xuất nông nghiệp đạt 114 triệu đồng/ha/năm, tăng 35 triệu đồng/ha so năm 2016.
Với mục tiêu chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi để sử dụng hiệu quả tài nguyên đất trồng lúa, tăng hiệu quả kinh tế và thu nhập trên mỗi đơn vị diện tích đất lúa cho người sản xuất, tạo ra sản phẩm có chất lượng đáp ứng nhu cầu thị trường trong điều kiện thích ứng với biến đổi khí hậu. Tuy nhiên để đạt được mục tiêu đề ra, thì việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên đất lúa phải phù hợp với hiện trạng kết cấu hạ tầng về diện, giao thông, thủy lợi nội đồng và nguồn lực của từng địa phương, gắn với chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Từ đó hình thành mối liên kết theo chuỗi giá trị đối với từng loại cây trồng, vật nuôi, có sự tham gia của người dân, doanh nghiệp, hợp tác xã.
Mô hình trồng màu trong nhà lưới
Trong năm 2021, tập trung nhiều giải pháp sẽ thực hiện chuyển đổi 500 ha đất trồng lúa sang luân canh rau, màu vụ Đông Xuân và Hè Thu, đưa giá trị sản xuất trên đất lúa thấp nhất là 150 triệu đồng/ha/năm, đối với diện tích thực hiện chuyển đổi. Trên địa bàn xã Ngũ Lạc sẽ thực hiện chuyển đổi đất lúa sang luân canh 02 vụ lúa, 01 vụ màu hoặc sản xuất 02 vụ màu, 01 vụ lúa và cây công nghiệp ngắn ngày khoảng 400 ha, với các loại cây trồng là: đậu phộng, bắp, ớt, cà chua và các loại rau màu,… Xã Đông Xuân, tiếp tục vận động người dân chuyển 50 ha đổi đất lúa cặp kênh Năm Nhất, kênh Thầy Nại ở các ấp Bà Giam A, Bà Giam B, sang luân canh 02 vụ lúa, 01 vụ màu, với các loại cây trồng như: bắp, bí đỏ, dưa leo, ớt, khổ qua, các loại rau ăn lá,…Tại xã Đôn Châu, vận động người dân chuyển đổi 50 ha đất lúa tại các ấp: Sa Văng, Mồ Côi sang luân canh 02 vụ lúa, 01 vụ màu.
Để đạt được các mục tiêu cụ thể đã đề ra, UBND các xã cần chủ động phối hợp các các ngành, cơ quan có liên quan triển khai, phổ biến rộng rãi nội dung kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa, đến hộ dân trong vùng sản xuất chuyển đổi để mọi người dân được biết, được tham gia thảo luận, góp ý về nhiệm vụ, giải pháp tổ chức thực hiện. Từng bước giúp người dân thay đổi nhận thức, tư duy từ sản xuất độc canh cây lúa sang luân canh hợp lý, để tăng thu nhập, hướng đến sản xuất nông nghiệp bền vững và thích ứng biến đổi khí hậu.
Song song đó, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện chủ động phối hợp và tiếp nhận, ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật trong canh tác cây trồng trên nền đất lúa; nguyên cứu các giống cây trồng, con nuôi thích nghi, có tiềm năng và thích ứng với biến đổi khí hậu. Cần có nghiên cứu hỗ trợ đầu tư thực hiện các mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, công nghệ thông tin, cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp. Theo kế hoạch, năm 2021 sẽ xây dựng 05 mô hình nhà lưới trồng rau an toàn, có ứng dụng công nghệ cao, diện tích 1.000 m2/nhà; 10 mô hình trồng ra luân canh trên đất lúa tại ấp Ba Sát, xã Đôn Châu; ấp Bà Giam A, Bà Giam B, xã Đôn Xuân.
Trên cơ sở rà soát, đánh giá thực trạng các khu vực chuyển đổi sản xuất, các xã Đôn Xuân, Đôn Châu và Ngũ Lạc xây dựng kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa năm 2021, trình UBND huyện phê duyệt. Trong năm 2021, tập trung sản xuất vụ hè thu và thu đông mùa, không tổ chức sản xuất vụ đông xuân. Tích cực vận động đoàn viên, hội viên, nông dân tham gia vào các tổ hợp tác, hợp tác xã liên kết sản xuất, gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp theo chuỗi giá trị các ngành hàng lúa và rau màu. Phấn đấu mỗi ấp trong vùng chuyển đổi có ít nhất 01 hợp tác xã nông nghiệp hoạt động hiệu quả.
Năm 2021, tăng cường công tác cảnh báo về tình hình hạn hán, xâm nhập mặn để nông dân chủ động tránh hạn đầu vụ hè thu, né xâm nhập mặn cuối vụ đông xuân. Phấn đấu năm 2021 đạt sản lượng lúa 26.000 tấn; 2.120 tấn màu lương thực; 55.730 màu thực phẩm; cây công nghiệp ngắn ngày 4.490 tấn; trồng cỏ đạt 48.600 tấn. Giá trị sản xuất nông nghiệp 597,91 tỷ đồng, tăng 7,2% so năm 2020.
Để kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên đất trồng lúa, gắn với đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững năm 2021 ở huyện Duyên Hải đạt kết quả, huyện sẽ tập trung phát triển sản xuất quy mô cánh đồng lớn, liên kết theo chuỗi giá trị, chú trọng các cây trồng chủ lực đã được xác đinh như: lúa, đậu phộng và các loại rau màu,… Đồng thời, tập trung nguồn lực đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng ở những khu vực chuyển đổi sản xuất nông nghiệp, theo phương thức đầu tư đa mục tiêu. Có kế hoạch khảo sát, nạo vét, nâng cấp các tuyến kênh mương, cống bọng để ngăn mặn, xổ phèn, trữ nước ngọt phục vụ sản xuất nông nghiệp trong những tháng đầu năm./.
MINH ĐÔNG